ВОЈНАТА ВО УКРАИНА СЕ РЕШAВА НА БАЛКАНОТ?! Со нетрпение се очекува средбата меѓу претставниците на САД и Русија во четврток
Во четврток во Скопје се одржува самитот на ОБСЕ. Ќе присуствуваат министрите за надворешни работи на САД и Русија, Блинкен и Лавров. Договор за средба меѓу нив немаше, но не е исклучено да не разговараат попатно. За прв пат на Лавров му беше дозволено да прелета над Бугарија, но и да дојде во Македонија. Украина и балтичките земји го бојкотираат самитот поради учеството на Русија.
Министрите за надворешни работи на Русија и САД, Сергеј Лавров и Ентони Блинкен в четврток во Скопје ќе учествуваат на самитот на Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ), а она што сите ги интересира е дали двајцата претставници ќе имаат средба.
Во Скопје се очекува да пристигнат 76 делегации на земји членки и партнери на ОБСЕ, претежно претставени од министри за надворешни работи.
Поради руската инвазија на Украина, односите меѓу Русија и САД се на најлошото ниво од Студената војна , а официјалните лица редовно разменуваат обвинувања. Сепак, мали се шансите за официјална средба помеѓу Блинкен и Лавров.
Помошникот државен секретар за Европа и Евроазија Џејмс О’Брајан одби да каже дали ќе има каква било интеракција меѓу Лавров и американската делегација во Скопје, но изјави за Гласот на Америка дека Блинкен „ќе има добра дискусија“ со своите колеги од ОБСЕ. Американска поддршка за Украина.
Од друга страна, од Кремљ велат дека средба нема да има. Лавров изјави дека одредени западни функционери побарале средба со него, но не кажа кои.
– Вашингтон не побара средба и нема да има – изјави рускиот заменик министер за надворешни работи Сергеј Рјабков.
Тоа, сепак, не значи дека тие двајца нема да разговараат, дури ни на минување.
Така беше и во март годинава, кога накратко се сретнаа на маргините на состанокот на дипломатите на Г-20 во Њу Делхи. Американските власти соопштија дека Блинкен и Лавров разговарале околу 10 минути.
Висок американски функционер рече дека Блинкен ја искористил дискусијата за да му даде три точки на Лавров: дека САД ќе ја поддржат Украина во конфликтот онолку долго колку што е потребно за да се стави крај на војната, дека Русија треба да ја повлече својата одлука да го прекине учеството во нуклеарната програма Нов СТАРТ. договор, и дека Москва треба да го ослободи притворениот Американец Пол Вилан.
Службеникот, кој разговараше со новинарите под услов да остане анонимен за да разговара за приватен разговор, рече дека Блинкен го „одвратил“ Лавров од секоја идеја дека американската поддршка за Украина може да се поколеба.
Официјалниот претставник одби да го карактеризира одговорот на Лавров, но рече дека Блинкен не добил впечаток дека ќе има некаква промена во однесувањето на Русија во блиска иднина. Русија веднаш не ја коментираше суштината на разговорот, но портпаролката на руското Министерство за надворешни работи Марија Захарова рече дека Блинкен побарал да разговара со Лавров.
Тоа беше нивниот прв контакт од минатото лето, кога Блинкен му се јави на телефон на Лавров во врска со предлогот на САД Русија да го ослободи Вилан и претходно приведената ѕвезда на ВНБА, Бритни Грајнер. Грајнер подоцна беше ослободен во замена за затворениот руски дилер на оружје Виктор Бут, но Вилан останува во притвор во Русија откако беше обвинет за шпионажа.
Блинкен и Лавров последен пат се сретнаа лично во Женева, Швајцарија, во јануари 2022 година во пресрет на руската инвазија. На тој состанок, Блинкен го предупреди Лавров за последиците со кои Русија ќе се соочи ако продолжи со планираната воена операција, но исто така се обиде да одговори на некои од поплаките што рускиот претседател Владимир Путин ги упати против САД и НАТО.
Тие разговори се покажаа како неубедливи бидејќи Русија напредуваше со своите планови за инвазија, а Блинкен потоа ја откажа закажаната средба со Лавров само два дена пред евентуалната инвазија на Москва на 24 февруари 2022 година.
За што би разговарале?
Ако сега Блинкен и Лавров се сретнат, главна тема, секако, повторно би била Украина.
Војната во Украина се одолговлекува и сега дефинитивно е во мирување.
Украинската контраофанзива не беше особено успешна, а од друга страна, руските напади не доведоа до некој поголем напредок.
Во текот на изминатите 11 месеци, за време на кои и Русија и Украина започнаа големи офанзиви, нешто повеќе од 700 квадратни километри територија се сменија – тоа е помалку од една петтина од 1 процент од територијата на Украина.
Засега, Москва и Киев не изгледаат заинтересирани за преговори за крај на војната, па дури и за замрзнат конфликт. Затоа, се чини дека најдобрата надеж е да се зголемат дипломатските активности на Западот, на чело со САД.
Во последно време се почесто се споменува можен притисок од Западот врз Украина да се согласи на преговори и компромис со Русија.
На 24 ноември, таблоидот „Билд“ објави, повикувајќи се на анонимен извор, дека Германија и САД сакаат да ја принудат Украина да прибегне кон преговори со Русија користејќи ограничувања за снабдувањето со оружје како потпора.
Како што се наведува во написот, Берлин и Вашингтон ја разгледуваат опцијата за замрзнување на војната, што ќе ја направи линијата на судир „нова квази-граница меѓу Украина и Русија“.
Германските и американските власти ги отфрлија наводите на Билд.
На Лавров сепак му беше дозволено да лета
Министерството за надворешни работи на Бугарија соопшти дека дозволило авионот на рускиот министер за надворешни работи Сергеј Лавров да прелета над Бугарија за да може да учествува на самитот на ОБСЕ во Скопје.
Бугарското Министерство донело ваква одлука на барање на Северна Македонија, која во моментов претседава со ОБСЕ, објави бугарскиот сервис на Радио Слободна Европа.
Бугарија, како и повеќето земји во Европа, го затвори својот воздушен простор за руски авиони во февруари 2022 година во знак на солидарност со Украина, по инвазијата што ја започна Москва. Забраната се однесува на сите авиони со лиценца издадена од Руската Федерација.
Портпаролот на европската дипломатска служба Петер Стано изјави дека дозволата за минување на авионот со руската делегација за учество на состанокот на ОБСЕ во Северна Македонија не претставува кршење на санкциите кон Русија.
Бугарското Министерство за надворешни работи во соопштение соопшти дека дало дозвола за лет на „Специјалната воздушна единица на Русија“ низ воздушниот простор на Бугарија заради транспорт на делегација за учество на меѓународниот форум. привремен.
Северна Македонија, која е членка на НАТО, исто така воведе забрана за руски авиони, но пред неколку дена најави дека ќе направи исклучок за пристигнувањето на Лавров.
Да потсетиме, Лавров минатата година мораше да ја откаже најавената посета на Белград, бидејќи соседните земји му забранија да лета над нивни територии.
САД се загрижени за Западен Балкан
Пред да замине за Скопје, Блинкен го посети Брисел, каде што учествуваше на состанокот на министрите за надворешни работи на НАТО, каде една од сесиите беше посветена на безбедноста и демократијата во Западен Балкан.
– Стабилната, просперитетна иднина на Западен Балкан мора да се заснова на добро владеење, владеење на правото, мултиетничка демократија и почитување на човековите права и основни слободи – рече О’Брајан.
Претставниците на НАТО ја потврдија посветеноста на алијансата за одржување на безбедна средина, притоа придонесувајќи за поширока стабилност на Западен Балкан.
Објавата уследи по претходното предупредување од украинскиот претседател Володимир Зеленски овој месец, во кое тој пренесе информации кои сугерираат дека Русија има план за дестабилизација на Балканот.
Говорејќи на 21 ноември во Скопје, Северна Македонија, за време на последната станица од турнејата низ Западен Балкан, генералниот секретар на НАТО Јенс Столтенберг рече дека алијансата внимателно ги следи активностите на Русија во регионот. Но, тој рече дека во моментов не постои воена закана за која било членка на НАТО во областа.
Украина и балтичките земји го бојкотираат самитот
Украина, Летонија, Естонија и Литванија најавија дека нивните министри за надворешни работи ќе го бојкотираат самитот на ОБСЕ што на крајот на неделава се одржува во Скопје поради присуството на рускиот министер за надворешни работи Лавров.
Ова ќе биде првпат Лавров да учествува на состанок на ОБСЕ од почетокот на конфликтот во Украина во февруари минатата година.
