ЕУ-данокот на јаглен ќе ја зголеми цената на автомобилите за 580 евра
Новиот данок на јаглерод на границата на Европската унија го започнува својот пробен период во неделата почнувајќи од 1 октомври и ќе ја зголеми цената на просечниот автомобил за речиси 600 евра, соопшти консултантската куќа Бостон Консалтинг Груп.
Механизмот на ЕУ за прилагодување на границите на јаглеродот (CBAM) ќе ги натера увозниците да плаќаат данок на јаглеродот што се емитува во производството на јаглеродно-интензивни производи, како што се челик и цемент, кои доаѓаат надвор од ЕУ.
Новиот данок на јаглерод на границата на Европската унија го започнува својот пробен период во неделата почнувајќи од 1 октомври и ќе ја зголеми цената на просечниот автомобил за речиси 600 евра, соопшти консултантската куќа Бостон Консалтинг Груп.
Просечниот автомобил со четири врати „содржи околу седум метрички тони отелотворени емисии на CO2, од кои нешто помалку од половина доаѓа од челикот и алуминиумот што се користат во неговото производство“, велат од менаџментот.
При сегашните цени на јаглеродот од приближно 82,90 евра, тоа значи дека просечната цена на автомобилот ќе се зголеми за 580,30 евра – цената на кредитот за јаглерод во рамките на Системот за тргување со емисии на ЕУ (ETS).
Производителите на ЕУ веќе мораа да купат кредити за јаглерод преку ЕТС за да произведуваат такви стоки во рамките на блокот.
Затоа, новиот механизам, кој е дел од Европскиот зелен договор за 2020 година на претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, ги тера компаниите да плаќаат ист данок на јаглерод доколку го купат или произведуваат во странство.
Додека давачките за CBAM ќе стапат на сила во јануари 2026 година, бизнисите се соочуваат со нови барања за известување од оваа година, при што првиот рок доаѓа за три месеци. Експертите велат дека многу компании кои увезуваат од странство не се подготвени, па дури и не се свесни за новите правила. „Тоа е голема работа за која компаниите уште не се свесни“, рече партнерот на Ернст и Јанг, Марк Филдман, за бриселскиот Сигнал.
Напорите на ЕУ да ангажира претпријатија „не беа успешни“, рече Ануј Сауш, водач на тинк-тенкот на Центар за околина, општество и управување на „Conference Board“.
На пример, „насоките и материјалите за поддршка беа објавени дури во август“, рече тој, иако успехот или неуспехот на новата политика „зависи од тоа дали бизнисите ќе ја сфатат правилно“.
Тоа би можело да биде скап проблем за компаниите кои ќе ги згрешат новите мерки. Фирмите кои не ги исполнуваат барањата за известување би се соочиле со казни до 50 евра по тон на емисија јаглен во пробната фаза, кои од 2026 година би се зголемиле на цената на јаглен во ЕУ (моментално 82,90 евра по тон) Брисел се обидува да создаде глобален стандард со својот нов граничен данок на јаглен, но и понатаму се соочува со долготрајни предизвици во поглед на неговата законитост.
„Тоа е единствениот инструмент во меѓународното трговско право, прв од таков вид – никогаш порано виден под ГАТ и СТО“, рече адвокатот за меѓународна трговија Богдан Гечиќ за Сигнал од Брисел.
ЕУ се „обиде тоа да го претвори во златен стандард како ГДПР, со бриселски ефект“, додаде тој. Правниот предизвик со кој се соочуваат новите мерки на јаглен ги вклучуваат оние од ЕУ.
На крајот на август, Полска објави дека ќе го оспори CBAM пред Европскиот суд на правдата. Таа мерка требаше да бара едногласно гласање наместо да помине низ процедура за квалификувано мнозинство, тврди Варшава.
На крајот на август, Полска објави дека ќе го оспори CBAM пред Европскиот суд на правдата. Таа мерка требаше да бара едногласно гласање наместо да помине низ процедура за квалификувано мнозинство, тврди Варшава.
Исто така, граничниот данок на јаглен би можел нерамномерно да ги зголеми трошоците за енергија во целата ЕУ, што е во спротивност со принципот на енергетската солидарност, рече полската министерка за клима Ана Москва.
Бразил, Јужна Африка, Индија и Кина тврдат дека граничниот данок неправедно ги дискриминира. Русија, Туркије и Украина веројатно би биле најтешко погодени земји.
Некој од нив веројатно би покренал свои спорови против ЕУ во СЗО, но да го направат тоа би морале да причекаат до 2026 година за да би можеле да покажат било какво тврдење за штетите. Светската трговска организација тогаш би можела да пресуди против ЕУ доколку утврди дека данокот на различни земји им напалаќа различни цели за идентична стока или доколку поинаку ги третира странските производи во однос на домашните. TRT Balkan
