Какви опасности крие виртуелниот свет за децата? Социјалните медиуми и видео игрите му даваат на мозокот скок на допамин
Во денешниот технолошки напреден свет, невозможно е да се изолираат децата од социјалните мрежи, телефоните и компјутерите. Сепак, се чини дека постои тенка линија помеѓу корисното користење на новите технологии и зависноста, т.е. моментот кога реалноста е сведена на виртуелниот свет. Д-р Светлана Вучетиќ Арсиќ, специјалист неврологија, супспецијалист за зависности во Дневната болница за детоксикација на Специјалната болница за зависности, зборува за тоа како да се постават граници и кои ситуации треба да бидат аларм за родителите.
– Родителот треба да размисли – „Од кога да му дадам можност на детето да има телефон и да игра игри“. Прво, треба да се направи семеен договор за тоа кога да се купи првиот телефон на детето, колку ќе го користи и за што ќе го користи. Но, во тој договор мора да учествуваат и родителите бидејќи децата се воспитуваат со пример, а не со приказна.
Видео игрите се дизајнирани целосно да го окупираат вниманието на една личност. Тука им ,,страда” времето, дружењето, семејството и кичмата, вели д-р Вучетиќ Арсиќ и додава:
– Неагресивните видео игри можат да бидат корисни дури и за градење лидерство, координација и поврзување со другите играчи, но од друга страна, играчите на видео игри се луѓе кои се изолираат и се повлекуваат од реалниот свет за да го компензираат она што им недостасува во реалниот свет. Децата можат да се идентификуваат со позитивни и негативни ликови. Видео игрите им даваат на децата илузија дека сè може да се врати. Значи, „го имам следното ниво, или од друга страна можам да се вратам чекор назад или да ја „пукнам“ играта и да видам како можам да прескокнам некои чекори“, па децата го губат односот со реалноста .
Празни паркови и игралишта ја покажуваат сериозноста на овој проблем
Најголем доказ дека имаме проблем често се празните паркови и игралишта, освен за викенди кога родителите им кажуваат на децата да излезат надвор. Се поставува прашањето, кога играњето игри и користењето модерна технологија станува проблем.
– Опасноста се јавува во моментот кога децата целосно ги запоставуваат сите свои работни обврски, кога своето дружење или одржување на личната хигиена и оброците го потчинуваат на играње видео игри. Ова и денес е реткост, во споредба со периодот на бум на видео игрите каде играчите седеа пред екранот неколку дена по ред. Денес, пак, сè поблиску сме до проблемите со социјалните мрежи и зависноста од телефони, која професионално се нарекува номофобија. Денес создаваме нова слика за себе преку социјалните мрежи а понекогаш и проблематичните пријателства со луѓе кои главно не ги познаваме, се со цел да добиеме лајк на она што го снимивме и објавивме. На овој начин мозокот добива скок на допамин, како кога земате коцка шеќер и мозокот станува задоволен како да присуствувал на некој многу убав настан – истакнува д-р Арсиќ и додава дека родителите ретко се обраќаат до експерти за овој проблем.
– „Кога станува болест, односно кога станува опасно?
Bо овој поглед, експертите се согласуваат во однос на видео игрите дека би било идеално детето да игра игра максимум од 45 минути до еден час, а потоа да направи пауза. Во Кина, на пример, на малолетниците не им е дозволено да играат видео игри повеќе од 45 минути.
Целосната забрана за телефони не е решение
Доктор Арсиќ смета дека решението не е целосна забрана бидејќи не го постигнува посакуваниот резултат.
– Ги поддржувам училиштата кои одлучија да воведат ограничувања за користење на мобилни телефони. Сепак, решението според мене не е целосна забрана бидејќи нема да постигнеш ништо. Решението е да им се покаже на децата дека на тие телефони можат да пристапат до содржини кои се интересни, важни, едукативни и дека можат совршено да се вградат во процесот на учење. Затоа, најважно е да се постават правила на ниво на семејство кои сите членови ќе ги почитуваат. Ако мама и тато можат да ги стават своите телефони настрана, можат и децата. Важно е да имате место каде што родителите можат да прават луди работи со своите деца, да имаат како што сакам да го наречам „конструктивно губење време“, да се забавуваат, бидејќи тоа е нешто што ниту еден гаџет сè уште не може да го имитира. Тој однос меѓу членовите на семејството е нешто на што секогаш треба да се работи.
