НИКОЈ ДОСЕГА ГО НЕМА ВАКА ИСМЕАНО БРИСЕЛ КАКО ТОА ШТО ГО ПРАВИ ВИКТОР ОРБАН – Дипломатите ги загубија нервите: “Исфрлете го него или неговата земја!“
Минатата недела, премиерот на Унгарија, Виктор Орбан, се однесуваше многу дрско кон Запад: тој се ракуваше со претседателот на Русија, Владимир Путин, ја спореди ЕУ со Советскиот Сојуз и вети дека нема да даде нова транша помош за Украина.
Премиерот на Унгарија планира да се здружи со новоизбраниот словачки про-Кремљ премиер, Роберт Фицо. Заедно дополнително ќе ја „навредуваат“ ЕУ за време на лидерската средба во Брисел – 26. и 27. октомври.
А во Европската унија, тие колективно креваат раменици и шепотат ветувања дека Брисел ќе одмрзне 13 милијарди евра за Унгарија во замена за спроведување реформи во Будимпешта за да се усогласи со стандардите на ЕУ за владеење на правото.
„Словачка е толку сиромашна земја што нема да направи никаква разлика. Словачка речиси и да нема моќ. Ним им требаат кохезиони фондови и добрата волја на ЕУ и не можат да си дозволат сега да создаваат проблеми во Брисел. За Виктор Орбан загубата на Полска како сојузник за прашањата на владеењето на правото е многу поважна“, рекол висок претставник на ЕУ за весникот Politico.
Еден француски функционер вели дека Виктор Орбан на крајот се согласил на големи одлуки и покрај неговата анти-ЕУ театралност.
„Очигледно е дека сигналот што го испраќа онаа фотографија на ракување на Владимир Путин и Виктор Орбан не е ниту позитивен, ниту корисен. Но, ако погледнеме што направија ЕУ и Унгарија во врска со војната во Украина, ќе видиме дека сите одлуки беа донесени едногласно, вклучително и санкциите против Русија и поддршката за Украина. И на тоа треба да инсистираме“, рекол францускиот функционер во ЕУ за Politico.
Сепак, не можеме едноставно да ги отфрлиме деструктивните способности на Виктор Орбан. Додека се преговараше за санкциите на ЕУ против Русија, Унгарија редовно ги одложуваше мерките за принудување на отстапки. Слично на тоа, сегашниот јавен пркос на Виктор Орбан кон НАТО и Вашингтон значи дека земјите од Источна и Централна Европа се сè повеќе нерасположени.
Во приватни разговори, дипломатите од регионот се прашуваат зошто западните сили треба да продолжат да споделуваат чувствителни информации со Унгарија ако нејзиниот лидер е лојален првенствено на Русија.
„Да сум на местото на Украина, не би се чувствувал удобно да споделувам какви било планови додека тој е во собата“, рекол еден висок дипломат кој сакал да остане анонимен за Politico.
Слично размислува и претседателот на Комитетот за прашања на Европската унија на германскиот парламент од редовите на Зелените, Антон Хофрајтер.
„Однесувањето на Виктор Орбан и штети на Европската унија. Додека постојано ја навредува ЕУ, тој ги напаѓа авторитарните режими со надеж дека ќе привлече нови средства за себе. Во таа ситуација би било фатално да се остават замрзнатите средства на унгарската Влада. Мора да бидеме јасни: во време кога Русија користи хибридни средства за војна против земјите од Европската унија, Виктор Орбан се повеќе станува безбедносен ризик за Европа“, нагласува тој.
По прегратката на Виктор Орбан со Владимир Путин во Кина, амбасадорот на Вашингтон во Будимпешта, Дејвид Пресман, свика состанок на амбасадорите на НАТО во Унгарија и порача дека САД ја пренеле безбедноста ситуација на Унгарија.
Сличен став искажаа и балтичките лидери, а премиерката на Естонија, Каја Калас, нивното ракување го нарече „многу, многу непријатно“. Министерот за надворешни работи на Литванија, Габриелиус Ландсбергис изјави за Politico дека Европа треба да почне да обрнува внимание.
„Молчењето може да се смета и за согласување со ситуацијата“, смета тој.
Се очекува некои балтички лидери директно да му ја изразат загриженоста на Виктор Орбан на состанокот на лидерите на ЕУ во четврток и петок.
Претходно, ЕУ тргна на сличен пат, започнувајќи билатерални санкции од 14 земји-членки против Австрија по влегувањето во Владата на лидерот на екстремната десница Јерг Хајдер. Некои критичари сметаат дека ваквите чекори треба повторно да се преземат.
„Виктор Орбан не треба да биде прифатен како лидер на земја членка на ЕУ или НАТО“, напиша Андерс Аслунг на социјалната мрежа Х (Твитер).
„Исфрлете го него или неговата земја! Ако такви правила не постојат, креирајте ги“, нагласува тој.
Виктор Орбан моментално држи нов пакет буџетска помош на ЕУ за Украина, кој итно и е потребен на земјата.
Но, дипломати од неколку западноевропски земји рекоа дека такви остри мерки против Унгарија не се планирани.
Еден дипломат, кој сакал да остане анонимен, рекол дека нема веродостојни индикации од безбедносните служби дека постои ризик, мислејќи на контактите на Унгарија со Русија.
Додека беснее војната меѓу Израел и Хамас, а лидерите се обидуваат да покажат единство во тој конфликт, дипломатите тврдат дека Виктор Орбан е поизолиран од порано откако неговиот поранешен сојузник, полскиот десничарски премиер Матеуш Моравјецки, беше поразен на парламентарните избори.
Што се однесува до Роберт Фицо, премиерот на Словачка кој вети дека нема да испрати ниту една тура муниција во Украина, тој не претставува голем ризик за ЕУ, пишува Politico.
„Подобро е да го ангажираме Роберт Фицо отколку да го исфрлиме, што го турка во ќош, а потоа во тој агол го наоѓа Виктор Орбан“, изјавил економистот од ГЛОБСЕК, Владимир Вано.
Претходно овој месец, Politico објави дека Европската комисија ќе одмрзне 13 милијарди евра од фондовите на ЕУ за да ја добие поддршката од Будимпешта за ослободување на средства за Украина што Унгарија ги задржуваше.
Додека еден функционер на ЕУ директно вклучен во одлуката истакна дека сè уште има проблеми со владеењето на правото во Унгарија, лицето на кое му беше дадена анонимност да зборува искрено, рекол дека ослободувањето на средствата е политичка одлука за лидерите.
