Специјален план на Москва за Молдавија: Стратешки документ открива како тие треба да се свртат кон Русија

Според плановите на Путин, Молдавија треба да се оттргне од Западот и да се сврти кон Русија. Овој план е детално разработен во стратешки документ, наводно зацртан во Кремљ, до кој WDR, NDR и SZ имаат пристап.

Во Молдавија речиси секојдневно се чувствува тензија. Минатиот викенд, десетици илјади луѓе повторно протестираа на улиците на главниот град Кишињев против проевропската влада. Полицијата уапси седум лица. Постои сомневање дека проруска мрежа, со помош на руските тајни служби, работела на „дестабилизирачки акции“ кои наводно биле извршени на демонстрациите во Молдавија. Иако Москва отсекогаш ги отфрлала ваквите обвинувања, во оваа поранешна советска република со повеќе од 2,5 милиони жители, тензијата расте се повеќе. По рускиот напад на Украина во февруари 2022 година, ситуацијата се влоши.

Ширењето на проруските чувства

Русија очигледно веќе долго време има посебен план за Република Молдавија. Ова го покажува документот што го анализираа германските јавни радиодифузери WDR и NDR и весникот Süddeutsche Zeitung (SZ) заедно со меѓународните партнери. Следи дека пред почетокот на војната во Украина, кабинетот на рускиот претседател во стратешки документ навел дека сака да промовира проруски струи и истовремено да ја спречи ориентацијата на Молдавија кон запад, пишува ДВ.

Овој стратешки план на пет страници ги опишува политичките, воените и безбедносните, трговските и економските, како и социјалните цели на Русија кога станува збор за Молдавија. Се чини дека документот потекнува од истите експерти кои наводно ја смислиле стратегијата за анексија на Белорусија. Кабинетот на претседателот на Русија не одговори на истрагата за наводните планови за Молдавија.

Молдавија во споменатиот документ се гледа како важен театар во конфликтот со Западот. Според тоа, една од централните цели на Русија за следните десет години е „да се спротивстави на обидите на надворешните актери да се мешаат во внатрешните работи на земјата”. Ова се однесува на НАТО. Таа има за цел да го спречи слабеењето на позицијата на Руска Федерација.

Истовремено, се чини дека Москва сака да пружи помош кога станува збор за можното учество на Молдавија во сојузите во кои доминира Русија. Поточно, според документот, станува збор за Организацијата на Договорот за заедничка безбедност и Евроазиската економска унија (ЕЕУ). Се планира и ширење на проруското расположение меѓу политичките и економските елити.

Повеќе училишни часови на руски

Се чини дека Русија сака да го искористи „интересот на Молдавија за рускиот пазар“ како економска уцена во смисла дека треба да ја одврати молдавската влада да „ги оштети руските интереси во регионот“. Се чини дека има планови и за образовниот систем. Според стратешкиот документ, треба да се подобри „наставата на руски на далечина“ за студенти од Молдавија, а руските универзитети да отворат свои филијали во Молдавија. Долгорочната перспектива, според овие изјави, предвидува создавање „негативна слика за НАТО во молдавското општество и политичките кругови до 2030 година. Дополнително, дотогаш треба да се обезбеди и „широко присуство на руски медиуми“ во Молдавија.

Западните безбедносни експерти сметаат дека овој документ е автентичен. Еден висок западен разузнавач вели дека Москва сака „да стави знак за застанување во правец на Западот.“ Според Штефан Мајстер, раководител на Програмата за меѓународен поредок и демократија во тинк-тенк Германското друштво за надворешна политика (ДГАП) особено во документот, станува јасно дека Русија се гледа себеси во „директна конкуренција“ со ЕУ и НАТО и се обидува да се спротивстави на нивната интеграциска политика, на нивните наративи.

Придњестровје како влез за Молдавија

Избувнувањето на војната во Украина сега се чини дека ги забрза руските аспирации кон Молдавија. Како што Молдавија се повеќе се движи кон Запад и носи реформи, руското влијание би можело да се намали – доколку Русија не стане поактивна. Колку е кревка ситуацијата во Молдавија, се покажа во февруари: за неколку дена руски ракети прелетаа над Молдавија кон Украина; тогаш премиерот поднесе оставка, а Украина предупреди дека постои детален руски план за дестабилизација. На Запад се загрижени дека Москва веројатно не сака уште долго да чека за реализација на овие планови.

На тоа укажува и заострувањето на ситуацијата во Придњестровје со руски војници и веројатно најголемото складирање на муниција во Источна Европа. Руските војници се стационирани во самопрогласената Република Придњестровје од 1992 година. Молдавската влада претходно постојано го повикуваше Кремљ да ги повлече своите трупи, но безуспешно. Таа област со околу половина милион жители на истокот на Молдавија и припаѓа на Молдавија според меѓународното право, но Русија може да го искористи замрзнатиот конфликт во тој регион како влезен билет.

„Целни руски активности“

Стратешкиот план предвидува во рок од неколку години Молдавија да ги повлече оние мерки со кои се вршеше политички и економски притисок врз Придњестровје. Една од точките експлицитно се однесува на руските трупи: молдавските иницијативи кои сакаат да го прекинат руското воено присуство во Придњестровје треба да се „неутрализираат“.

И германската влада исто така внимателно ја следи оваа ситуација. Од Министерството за надворешни работи велат дека кризата во Молдавија е „продлабочена со целните руски активности за дестабилизација“. Германската федерална влада наводно има извештаи за „инспекција на протести во Молдавија од страна на руски актери“.

Пред неколку дена стана јасно колку е тензична и нетранспарентна моменталната ситуација. Руската државна новинска агенција Риа објави дека наводно биле спречени обиди за напад на високи функционери во Придњестровје. Според Ројтерс, проруските власти во Придњестровје ги обвинуваат украинските разузнавачки служби за ова. Молдавија објави дека наводите се испитуваат. Киев ги отфрли обвинувањата и укажа на Русија, наведувајќи дека агресорот е таму. Москва бара изговор да интервенира во Придњестровје – за потоа да ја стави под своја контрола цела Република Молдавија, велат од Киев.