Изборниот законик ја „ограничи“ конкуренцијата на граѓански иницијативи на избори во Македонија

Граѓанските иницијативи велат дека неодамнешните измени на Изборниот законик во голема мера го ограничуваат учеството на парламентарните избори, кои треба да се одржат на 8 мај.

Со измените во Изборниот законик, граѓанските иницијативи од 1.000-те потписи на запишани избирачи во една изборна единица сега ќе треба да соберат најмалку еден процент потписи од вкупниот број запишани избирачи во таа изборна единица каде што ќе се натпреваруваат со список за заменик.

Со тоа тројно или четирикратно се зголемува бројот на потписи што треба да ги соберат независните иницијативи за да се натпреваруваат на парламентарните избори.

Граѓанските иницијативи, поради оваа причина, побараа со забрзана постапка, исто како што беа направени измените во Изборниот законик, да се намали квотата на собрани потписи и да се дозволи името на независните листи за советници да биде целосно напишано на гласачките ливчиња и да им се овозможи на независните пристап до изборните листи.

Од друга страна, политичките партии кои гласаа за измените во Изборниот законик, Демократската унија за интеграција, ВМРО-ДПМНЕ и Социјалдемократската лига, измените во Изборниот законик ги оправдаа со барањето за спроведување на препораките на ОБСЕ/ОДИХР во изборното законодавство.

Претседателот на работната група формирана од Министерството за правда за изработка на нов Изборен законик, Александар Новаковски за „Радио Слободна Европа“ (РЕЛ) вели дека не само што подигањето на прагот не е барање на ОБСЕ, туку такво нешто. воопшто не е покренато како прашање.

„Во ниту еден случај прашањето поврзано со квотата потписи што мора да ги соберат граѓанските иницијативи, не беше предлог за разгледување, ниту пак беше дел од препораките на ОБСЕ“, вели Александар Новаковски, кој е и поранешен претседател на Државниот изборен. Комисијата.

Од граѓанската иницијатива Подобро за Тетово, за РЕЛ велат дека со неодамнешните законски измени делувањето на граѓанските иницијативи е значително потиснато. Според нив, делувањето на граѓанските иницијативи претставува додадена вредност за конструктивни дебати во законодавната институција преку решавање на прашања кои се од интерес на граѓаните, а не на политичките партии.

„Граѓанските иницијативи се дискриминирани во корист на политичките партии. Оваа заедничка акција на политичките партии ја вади на површина двојната игра на политиката, бидејќи тие се заколнати непријатели пред јавноста, но всушност секогаш наоѓаат начин да соработуваат кога им е нарушена територијата“, вели Агрон Арифи, од граѓанската иницијатива Јас добро за Тетово.

Горјан Јовановски, од граѓанската иницијатива Зелен хуман, кој на последните локални избори успеа да освои две мандати во Советот на Град Скопје, за измените во Изборниот законик, вели дека политичките партии не сакаат да имаат граѓански иницијативи во Собранието. И покрај тепачките, вели тој, партиите успеваат да создаваат сојузи за одредени партиски интереси, а тоа знае дека ќе биде многу тешко кога станува збор за граѓански иницијативи.

„Едноставно, целосно е спротивно на сите препораки на ОБСЕ да се отстрани условот за собирање потписи воопшто, бидејќи тоа претставува пречка за вклучување на граѓаните во работата на институциите. Со ова буквално се обидуваат да ги отстранат сите оние независни кандидати, меѓу кои и нас, кои на последните избори успеавме да заземеме место и да работиме во рамките на советите како претставници на граѓаните“, вели Јовановски.

Измените во Изборниот законик се прават само два месеци пред одржувањето на претседателските избори кои ќе се одржат на 24 април и парламентарните избори на 8 мај. Ниту на овие парламентарни избори барањето на експертите листите за избор на пратеници да бидат отворени не е за да се заобиколи влијанието на лидерот на партијата при назначувањето на пратениците, туку самите граѓани да бидат тие што сакаат да ги претставуваат во Собрание