НАУЧНИЦИТЕ ПРЕДУПРЕДУВААТ НА БУДЕЊЕТО НА ЛЕДЕНОТО ЧУДОВИШТЕ: Светот го чека катастрофа, не знаевме дека е можно, но се случува токму сега

Сателитски податоци покажуваат дека морскиот мраз што го опкружува Антарктикот е далеку под секое претходно регистрирано зимско ниво, загрижувачка состојба за област која некогаш изгледаше имуна на глобалното затоплување.

– Толку е далеку од се што сме виделе досега. Речиси е неверојатно – изјави Волтер Мајер кој го следи нивото на морскиот мраз во НАСА.

Поларните експерти велат дека нестабилен Антарктик може да има далекусежни последици. Големото ширење на мразот на Антарктикот ја регулира температурата на планетата бидејќи белата површина ја рефлектира енергијата на Сонцето назад во атмосферата и во исто време ја лади водата околу континентот. Без целиот тој мраз да ја лади планетата, Антарктикот може да се претвори од ладилник на Земјата во радијатор, предупредуваат експертите.

Мразот што лебди на површината на Антарктичкиот океан сега изнесува помалку од 17 милиони квадратни километри. Тоа е за 1,5 милиони квадратни километри морски мраз помалку од просекот во септември и далеку под претходните зимски рекорди. Тоа е околу пет пати поголема од областа на Велика Британија.

Мејер не е оптимист и смета дека морскиот мраз нема да закрепне во значителна мера.

Научниците сè уште се обидуваат да ги утврдат сите фактори кои доведоа до толку ниски нивоа на мраз, а проучувањето на трендовите на Антарктикот во секој случај е историски предизвик.

БУДЕЊЕ НА МОНСТРУМОТ?

Во годината во која беа срушени повеќе глобални рекорди за топлина и температура на океаните, некои научници инсистираат дека нискиот морски мраз е репер што треба да се следи.

– Можеме да видиме колку е сето тоа поранливо – вели Роби Малет од Универзитетот во Манитоба, со седиште на Антарктикот.

Тенкиот морски мраз заедно со екстремниот студ и силните ветрови ја отежнаа работата на неговиот тим.

– Постои ризик мразот да се откине и да исплива во морето со нас на него – вели Малет.

Морскиот мраз се формира на континентот од март до октомври, кога е зима на јужната хемисфера, а во лето многу се топи и е дел од комплексен систем кој се состои од санта мраз, копнен мраз и огромни пловечки ледени плочи. мраз кој лебди покрај бреговите. Делува како заштитна ледена покривка која ја покрива копното и го спречува затоплувањето на океанот.

Керолин Холмс од британскиот Институт за поларни истражувања објаснува дека целосното влијание на намалувањето на морскиот мраз би можело да стане видливо кога сезоната се претвора во лето и се отвора потенцијалот за незапирлива затворена јамка на топење на мразот. Како што сè повеќе исчезнува морскиот мраз, отворените области на океанот остануваат изложени и ја апсорбираат сончевата светлина наместо да ја рефлектираат, па морската вода се загрева и следствено се топи уште поголеми количества мраз.

Научниците ова го нарекуваат ефект на мраз албедо.

Ова може да доведе до дополнително затоплување на планетата и во исто време да ја наруши вообичаената улога на Антарктикот како регулатор на глобалните температури.

– Прашање е дали стануваме чудовиште на Антарктикот. Тоа би било апсолутна катастрофа за светот – вели глациологот Мартин Зигерт.

СЕ СЛУЧУВА Незамисливото

Постојат знаци дека она што веќе се случува со ледените плочи на Антарктикот е во најлошото сценарио од она што беше предвидено, истакнува Ана Хог од Универзитетот во Лидс.

Од 1990-тите, губењето на копнениот мраз на Антарктикот придонесе за зголемување на нивото на морето за 7,3 мм. Па дури и скромното зголемување на нивото на морето може да предизвика опасно високи бранови на бури што може да ги уништи крајбрежните заедници. Ако значителни количини мраз на Антарктикот почнат да се топат, последиците би биле катастрофални за милиони луѓе ширум светот.

Како независен континент опкружен со вода, Антарктикот има свој временски и климатски систем. До 2016 година, морскиот мраз на Антарктикот се ширел и растел во зима. Но, во август 2022 година, екстремен топлотен бран го погоди источен Антарктик, зголемувајќи ги температурите на -10 степени Целзиусови кога требаше да бидат околу -50.

– Кога почнав да го проучувам Антарктикот, пред 30 години, никогаш не помисливме дека таму може да се случат екстремни временски услови – вели професорот Зигерт.

Летниот мраз го надмина рекордното ниско ниво во три од последните седум години, вклучувајќи го и февруари оваа година. Некои научници дури веруваат дека овие рекордно ниски нивоа на мраз може да значат дека се случува драматична фундаментална промена на континентот – промена на условите што го држат регионот изолиран од настаните во остатокот од светот.

НАУЧНИОТ ДИВ ЗАПАД

Оддалеченоста на Антарктикот и недостатокот на историски информации значат дека многу сè уште е непознато.

– Регионот на Антарктикот е сепак Див Запад во научна смисла – истакнува Роби Малет.

Научниците знаат до каде се протега морскиот мраз, но не и колку е дебел. Решавањето на таа загатка може радикално да ги промени климатските модели за регионот.

Во научната база Ротера, професорот Малет користи радарски инструменти за проучување на дебелината на морскиот мраз за меѓународниот истражувачки проект наречен „Defiant“. Малет и другите научници сè уште се обидуваат да ги утврдат причините за губењето на зимскиот мраз.

– Постои шанса тоа да е навистина чуден израз на природна варијабилност – вели Малет, што значи дека многу природни фактори можеле да се создадат и да влијаат на областа во исто време.

Рекордно топлите океани оваа година веројатно се фактор кој придонесува, сугерираат научниците – топлата вода, со други зборови, нема да замрзне. Исто така, можеби имало промени во океанските струи и ветрови кои го одредуваат движењето на температурите на Антарктикот. Временскиот феномен Ел Нињо, кој предизвикува повисоки глобални температури и моментално се развива на Пацификот, може суптилно да придонесе за намалување на морскиот мраз, иако тој сè уште е слаб сега.

Малет вели дека има многу добри причини за загриженост.

– Тоа е потенцијално навистина алармантен знак за климатските промени на Антарктикот што не се случиле во последните 40 години. И сега се појавува – заклучува Малет.