Се предаде на Хашкиот трибунал, работеше на успех на преговорите со Приштина! Кој беше Милан Милутиновиќ?

Милан Милутиновиќ, поранешниот претседател на Србија, е роден во Белград на 19 декември 1942 година. Бил секретар за образование и наука на Србија, директор на Националната библиотека на Србија, амбасадор на Југославија во Грција, федерален министер за надворешни работи и претседател на Србија од декември 1997 до декември 2002 година.

По завршувањето на неговиот претседателски мандат, во декември 2002 година, тој се предаде на Хашкиот трибунал, каде што беше обвинет за воени злосторства за време на конфликтот во Косово и Метохија.

ЌНа 26 февруари 2009 година, Милутиновиќ беше ослободен и прогласен за невин по сите обвиненија.

По враќањето од Хаг изјавил дека не планира да се занимава со политика и решил функцијата што му била доделена да ја користи за административни работи.

– Не планирам да се занимавам со никаква политика, функцијата ќе ја користам за други работи, пред сè, административни. Знаете, луѓето пишуваат писма, даваат предлози… – изјави тогаш Милутиновиќ.

Говорејќи во Хаг за Милутиновиќ, шефот на српската делегација на преговорите во Рамбује во 1999 година, Ратко Марковиќ, сведочеше дека тогашниот претседател на Србија не го попречувал постигнувањето договор со Албанците за Косово и Метохија, туку дека напротив, тој направи сè за да се постигне договор за мирно решение на кризата за Косово.

– Во сите изјави и средби, претседателот Милутиновиќ истакна дека сме подготвени да прифатиме политички договор… Тој не попречуваше, туку работеше за успех на преговорите – рече Марковиќ, истакнувајќи дека претседателот на Србија јавно зборуваше. од март 1998 година дека решение може да се најде само преку политички дијалог меѓу српската и албанската партија.

Како доказ за тоа Марковиќ изјави и дека Милутиновиќ заедно со него за време на бомбардирањето на НАТО на 28 април 1999 година во Приштина, „до кое по пат ги носеле главите во торба“, се сретнале со лидерот на Албанците, Ибрахим Ругова.

ТАЈНИ ПРЕГОВОРИ ПРЕД РАМБУЈЕ

Тајните преговори со Американците за статусот на Косово и Метохија се водеа во Белград пред Мировната конференција во Рамбује, која пропадна и беше увертира за бомбардирањето на Србија.

Професорот по уставно право Владан Кутлешиќ работеше на документот, со политичка содржина, со американски соработник во Белград, додека другиот документ, од воен карактер, беше подготвен под водство на претседателот на Србија, Милан Милутиновиќ.

Самиот Кутлешиќ одигра важна улога за време на преговорите во Рамбује, барем до моментот кога во францускиот замок пристигна телеграма со содржина:

„Предавнику, ти си соборен“.

Кутлешиќ, кој практично од српска страна беше задолжен за водење тајни преговори за правната иднина на Косово и Метохија и зголемената автономија, своевремено за ,,Недељник” зборуваше за деталите од овој турбулентен период во кој беше разбиена иднината на Косово.

– Една година пред Рамбује, во Белград, во апсолутна тајност, започнуваме разговори со Американците за Косово. Само четири луѓе знаат за тоа. Во многу добра и конструктивна атмосфера, во февруари 1998 година, дојде Џим О’Брајан, специјалниот советник на Медлин Олбрајт и еден од нејзините најдоверливи луѓе. Тој престојуваше во Белград континуирано од февруари до мај 1998 година и ние двајца работевме на текстот што требаше да го реши статусот на Косово. Работевме полека, немавме рокови. Морам да кажам дека е врвен правник. Во тој период само накратко заминал во САД, околу петнаесет дена, бидејќи му се родила ќерката, по што се вратил. До 1 јули го направивме само почетокот на договорот и зборувавме за контурите на конечниот текст. Нашата работа одеше во насока на проширување на автономијата на Косово. Потоа дојдоа одморите, Џим се врати во САД со договор да продолжи во август. Сепак, никогаш не дојде до тоа, бидејќи на теренот се случи нешто што сè уште не го знам, но нешто што ја уништи добрата атмосфера на нас и на Американците и ја прекина работата. Оттогаш нема соработка и работата запира сè до Рамбује – откри претходно Кутлешиќ.

Кога дојдоа преговорите во Рамбује, во српската делегација беше и Владан Кутлешиќ.

-Државата става политички второстепена делегација. Тоа ми беше чудно. А на друг пример ми беше уште почудно. На пат кон аеродром, беше сабота, Горица Гајевиќ ме повика кај неа, иако не сум член на СПС. Одам кај неа и таа ми подава плико во солзи, со растреперена рака и вели „од пријатели до семејство“. И плаче, разбира, но јас не разбирам дека тоа се пари. На аеродром ќе го добијам истото од полицијата, со гаранција дека ќе ми ги чуваат децата. Тие не бараат ништо за возврат. Од тоа заклучувам дека државниот врв се плашел што ќе се случи – рече Кутлешиќ и продолжи:

Бевме затворени во замокот. Ништо не е направено. Раководството на конференцијата, Петрич и Мајорски, бараат веднаш да се напише, а ние бараме да се утврдат принципите. И три дена ништо не се прави. Третиот ден го гледам Џим во ходникот. Јас му мавтам, тој ми мавта и подоцна на вечера се приближуваме. Џим вели: „Владан, ајде да работиме, нема што да правиме овде“. Му велам дека немам ингеренции, бидејќи сега сум само член на делегацијата. Тој вели: „Во ред, но знаеш дека не е добро“. По два дена, тој вели: „Ова дефинитивно не е добро, ајде да продолжиме каде што застанавме во јули“. Велам – во ред. Тој дојде во мојата соба околу 22:30 часот и ние двајца почнавме да го пишуваме текстот на договорот со рака без воениот дел. Текстот на договорот беше на послабо ниво од амандманот од 1974 година, но тој имплицираше зголемена автономија, со паралелни институции и белгиски модел на федерализам. Таа зголемена автономија предвидуваше и поделба на полициската работа според американскиот модел: федерална и провинциска полиција. Тоа беше прифатлив модел.

Тој продолжува да раскажува како се случиле работите по ред.

– Кога завршивме, беше околу четири и пол сабајле, Џим ми вели: „Ова ми се допаѓа, разбуди ја твојата делегација, јас ќе ја разбудам мојата“. Тоа ми покажа дека тој всушност е задолжен за целата западна страна. Сите ги разбудивме и тогаш тој зборуваше, јас молчев. Само Ратко Марковиќ ме поддржа, Шаиновиќ и Штамбук молчеа. Џим вели: „Ова е солидна основа за разговор, јас го испраќам ова во Вашингтон, вие испратете го во Белград, се гледаме вечерва“. Отидов да спијам. Таа вечер, околу девет и пол, пристигна криптотелеграма потпишана од министерот за надворешни работи Жика Јовановиќ. Во него пишуваше: „Предавник, ти си сменет. Милан Милутиновиќ доаѓа да ги преземе преговорите.” На Милошевиќ му праќам шифрирана телеграма: „Добро, се враќам во Белград“, а тој ми ја враќа шифрата да бидам таму и никој да не може да ме допре. Но, Милутиновиќ го отфрли тој текст на договорот. Ништо не ме праша, ниту зборуваше за тоа. И тогаш го добивме развојот на ситуацијата што доведе до бомбардирањето – рече Кутлешиќ.